Zorg dat je weet waar het om gaat
De Slag op de Zuiderzee op 11 oktober 1573 was een treffen tussen de watergeuzen en een Spaanse-Vlaamse vloot, die werd gewonnen door de watergeuzen.
De Slag op de Zuiderzee kan worden gezien als een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens deze oorlog van de Nederlanders tegen de Spanjaarden was de Zuiderzee een belangrijke plek.
Het vervoer ging in die tijd over water. En de Zuiderzee was een soort knooppunt voor schepen die via het Waddeneiland Texel de wereldzeeën opvoeren.
Foto: Wandkleed Watergeuzen – Bron: WikiPedia
De periode 1572–1576 in de Tachtigjarige Oorlog is de fase vanaf de geuzenopstand tegen het Spaanse Rijk die begon met de inname van Den Briel op 1 april 1572 tot aan de Pacificatie van Gent op 8 november 1576. Vanaf mei 1572 kregen de geuzen steun van de verbannen stadhouder Willem van Oranje en zijn bondgenoten.
Voorafgaand aan de Slag op de Zuiderzee hadden de watergeuzen enkele strategische plaatsen veroverd, zoals Den Briel en Vlissingen. Daarnaast had ook Enkhuizen zich achter de Prins geschaard.
Door de strategische ligging van deze steden lukte het de watergeuzen om o.a de aanvoerroutes naar Amsterdam wat de kant van de Spaanse koning had gekozen, te blokkeren.
De Spaanse troepen onder leiding van de hertog van Alva kregen het financieel moeilijk. Er ontspon zich een strijd om de macht die in Noord Holland uitgevochten werd met o.a ‘het beleg van Alkmaar’ en de ‘Slag op de Zuiderzee’
De blokkade van Amsterdam was Alva een doorn in het oog. Hij besloot in september 1573 tot een aanval op de watergeuzen nabij Schellingwoude.
Op 14 september beschoten Spaanse schepen de watergeuzen en de Spanjaarden besloten daarop de geuzen uit de Zuiderzee te verjagen, maar door het slechte weer moesten ze hun plannen enkele weken uitstellen.
Dit uitstel gaf de geuzen de gelegenheid weer enigszins te herstellen van de aanval bij Schellingwoude.
Op 3 oktober deden de Spanjaarden een nieuwe poging. De watergeuzen lagen met vijfentwintig schepen onder leiding van Cornelis Dirkszoon, burgemeester van Monnickendam, inmiddels bij Marken.
Op 5 oktober vonden de eerste beschietingen plaats. De watergeuzen hadden in vergelijking met de Spanjaarden veel minder munitie, en probeerden daarom Spaanse schepen te enteren om aan boord man tegen man te vechten.
Op 6 oktober werden de vijandelijkheden voortgezet: aan beide kanten vielen veel slachtoffers, maar de strijd was nog onbeslist.
De volgende dagen was er een gedwongen pauze: door de wind waren de geuzen naar het noorden gedreven en voor anker gegaan bij Hoorn.
Pas op 11 oktober draaide de wind weer, waarop de geuzen koers zetten naar de Spaanse schepen. Opnieuw werd er zwaar gevochten.
Jan Haring, een legendarische matroos klom in de vlaggenmast van het vlaggenschip en sneed, onder luid gejuich van de Geuzen, de admiraalsvlag van het schip los. Toen hij weer naar beneden klom, werd hij neergeschoten en viel hij in zee.
De geuzen slaagden erin de mast van het Spaanse vlaggenschip om te hakken. Op het moment dat de andere Spaanse schepen dit zagen, vluchtten ze met hun overgebleven schepen naar de veilige haven van Amsterdam. De helft van de Spaanse vloot was tot zinken gebracht.
Alleen achtergebleven gaf de Spaanse bevelhebber Hénin-Liétard, heer van Bossu, zich over, op voorwaarde dat hij en zijn mannen niet gedood zouden worden. Dit werd hem toegezegd. Bossu werd gevangengenomen. In het voormalige weeshuis van Hoorn werd hij gevangen gehouden.
Door het mislukte beleg van Alkmaar en de verloren slag op de Zuiderzee, was Alva’s poging Noord-Holland te veroveren voorgoed mislukt. Alva verloor zijn prestige na deze nederlagen.
Daarmee was de Slag op de Zuiderzee een belangrijk keerpunt in de tachtigjarige oorlog, een mijlpaal in de geschiedenis van het huidige Huis van Oranje en in de Nederlandse geschiedenis. Genoeg reden om deze slag gepast te herdenken en onze vrijheid te vieren
Portret van Cornelis Dirkszoon door Edouard Taurel.
Bron: WikiPedia
Wil jij ook volledig op de hoogte blijven van al het nieuws rondom de feesten van de Slag op de Zuiderzee in 2023?